The dilemma with Hindustan is that it lack leadership in the sense of a regional power. During the four decades bad time it never supported people of Afghanistan but helped imposed regimes to harm more Afghans. First they supported a puppet regime of USSR and now one of the US, if Hindustan was friend of Afghan people it would remain neutral or against both invasions.

Noor Rahman Liwal

ځينې هندوستاني سياستوال دا غوښتنه لري چې د سولې لپاره د جوبايډن حکومت يوځل بيا د ملګروملتو ٥لکه پوځونه افغانستان ته ولېږي، خو دغه هندوان هېروي چې افغانان مسلمانان دي نه هندوان او هر ډول بهرنى پوځ شړل به خپل ايماني او اخلاقي دنده ګني، افغانستان د ډيريکي پربنسټ ولسواکۍ ته اړتيا لري نه پرديو پوځونه.

په هندوستان کې د افغانستان په اړه د هندوستانيانو ناوړه دريځ او دننه د جنګسالارانو ملاتړ به پښتانه په افغانستان او پاکستان کې د هندوستان او کشمير په اړه د ښاغلي حکمتيار دريځ ته تړي او هغه پياوړى کوي. ترهغو چې د هندوستان دومخيز سياست کې بدلون را نشي سيمه کې سوله نه راځي او ټول به بايلونکي وي.

نور رحمان لېوال

ډاکټر وديک ليکي چې ١٩٨١ جنوري کې ده له ببرک کارمل سره درې اوږدې کتنې درلودې، ببرک کارمل ورته وويل تاسې اغلې اندرا هندوستانى مشرې ته وواياست چې د روسانو له وتلو وروسته د هندوستان پوځونه افغانستان ته راواستوي ترڅو د ببرک تپلشوى حکومت وساتي، خو دى وايي چې کارمل ته مو وويل چې داسې تېروتنه هندوستان کله هم نشي کولاى، د اوسنى حکومت ځينې چارواکي هم ببرک ته ورته نخري او انګيرنې کوي!

دا ځيني ځيلي/متعصب افغانان چې واک ته رسيدل او په واک کې پاته کيدو لپاره د علم، پوهې او ولسواکۍ پر بنسټ، ډيرى ملګري کولو له لارې مبارزې او عدالت منلو ته يې ملا ماته ده. اوس هم د ببرک کارمل په توګه غواړي چې لومړى خو د امريکايان نه ځي او که ځي نو دوى هندو، چينايي او روسي غلامي ته هم تيار دي چي په واک کې پاته شي خو خپلو افغانانو سره شريک د عدالت او ورورولى پربنسټ خپل حق منلو او د نورو حق ورکولو ته تيار نه دي؟

حل دادى چې موږ افغانان يو بل ته احترام وکړو خپل حق څخه ډېر و نه وغواړو او نه يې ورکړو.

همدارنګه هندوستانى ليکوال ملګرى چې له کلونو سره پېژنو او بيا بيا مې ورته ويلي چې دغه ٢٠ کاله امريکا د افغانانو په اوږه ټوپک ايښي، هندوستان او چين يې پرې ويشتل. خو عجيبه داده چې هندوستان د امريکا ډول ته نڅېده او لا ګډېږي. هندوستان ته پکار ده چې په افغانستان کې د ولسواکۍ پربنسټ د ډيري رايو ته احترام ولري نو د ببرک کارمل په ډول غوښتنو ته به نوبت نه راځي. خو د خواشينۍ خبره داده چې د افغانستان په اړه د هندوستان بهرنى تګلارې تر اوسه د دواوړ هېواد په ګټه ځکه نه ده چې د ببرک کارمل په ډول افغانانو او د جګړې د يو لوري څخه ملاتړ کوي چې دا نه د افغانستان، نه د هندوستان او نه د سيمې په ګټه ده.

خو د لومړي ځل لپاره دغه ليکوال چې د هندوستان په بهرنۍ تګلاره اغيز لري ليکنه کې دا بدلون په نيک پال نيسو چې هندوستان بهرنيو چارو ته سپارښتنه کوي چې بايد افغانستان کې د امريکاينانو د ناوړتياو ښکار نه شي او په ګډون د طالبانو ټولو لوريو سره ښې اړيکې ولري. د هغې ورځې په هيله چې هندوستان بيدار شي او افغانستان کې د ډيري غوښتنو سره خپله بهرنۍ تګلاره برابره کړي دا به په افغانستان او سيمه کې سولې او امن سره مرسته وکړي چې اوس په همدې لور روانه برېښي.

همدارنګه افغانانو، چين او روس ته هم ورته دريځ خپلول دي که امن غواړي، که نه په نوي جګړه کې به د افغانستان خاموش ډيرى بريالى او جګړو کې د ګټو لټوونکو مختور به تورېږي.

نور رحمان لېوال
#نرلېوال

Dear Mr. Arvind Kejriwal;

د هندي چارواکو په وینا د افغانانو ترڅنګ، ۲۸۳۸ تنو پاکستانیانو او ۱۷۲ تنو بنګله دیشیانو هم دغه موده کې د هند تابعیت ترلاسه کړی دی.د هند د مالیې وزیرې، نارمیلا سیترامن ویلي نوې ډیلي له ۲۰۱۶ کال نه تر ۲۰۱۸ کال پورې ۳۹۱ تنو افغان مسلمانو ته د استوګنې دایمي تابعیتونه ورکړي دي.دا په داسې حال کې دي چې څه موده وړاندې د تابعیت په ورکړه کې د مسلمانانو د استثنا کولو په اعتراض کې د هند په بېلابېلو ښارونو کې سترې مظاهرې وشوې. د هند له لوري د نوي تصویب شوي قانون پر اساس د افغانستان، پاکستان او بنګله‌دېش غیر مسلمانو وګړو ته د هند تابعیت ورکول کېږي.يو ټيوي خبر.

د پانيپت پلم نندارې ته له راوتلو وړاندې ډېرى هېوادوالو بابا ته د نه درناوي اندېښنې درلودې، نو ځکه مې هڅه وکړه بېګا يې لومړۍ سينمايي نندارې ته ورشم. غوره پېښه دا وه چې خوا کې ناست مرهټى نندارچي مو تاريخپوه او د مرهټيانو د هغه وخت د هندوايزم د کاسټ پر بنسټ د پوځي مشرانو کورنۍ پورې تړاو درلود چې ځانګړې غوږوالۍ يې لا اوس هم په غوږ وه، د نندارې له پيل څخه وړاندې يې راته وويل:

د پانيپت جګرې ته هغه وخت لاره هواره شوه چې کله په ١٧٥٨م کال کې مرهټيانو اټک او پېښور باندې بريد وکړ او د اټک او پېښور کلاوې يې ونيولې، نو مې ورته وويل چې د جګړې پيل مرهټيانو کړى، مرهټيانو د پښتنو په خاوره اټک او پېښور کې څه کول؟ سړى بې ځوابه شو، نو مې ورغبرګه کړه چې له دې څرګنده شوه چې بابا کله هم پر هندوستان يرغل ندى کړى او د خپلې سيمې ساتلو او په هندوستان کې يې د خپلو ملګرو مرسته کړې چې نن هم هېوادونه يو بل سره ورته مرستې کوي.

هغه وخت کې چې مرهټيانو اټک او پېښور ونيول او هندي روهيلا پښتانه يې وګواښل هغوى بابا څخه مرسته وغوښته نو بابا مجبور شو چې له مرهټيانو خپله خاوره، ولس او ملګري وژغوري . په پښتونخوا کې پښتانه خيلونه او هندوستان کې روهيلا پښتانه د مغولو ترګواښونو لاندې وو او مغولو ډېر تنګ کړي وو، لکه نن چې له پاکستانيانو تنګ دي، بابا پرته له جګړې پېښور او شاوخوا سيمو پښتانه د خپلې امپراتورۍ په مرسته له مغولو وژغورل.

د پلم ننداره پيل شوه، د مرهټيانو ژوند او ځواک ډېر رنګين، برابر، له مينې او خونده ډک ښودل کېده، خو افغان لورى تت، له کورنيو ستونزو ډک، شخړيز او نرځواکي لاندې ښودل کېده، د پلم په خبرو کې څرګنده شوه چې له نندارې وړاندې ما مرهټه نندارچي ته ويلي وو، بابا له مرهټيانو سره سولې او جوړجاړي ته تيار وو خو د مرهټيانو د پوځ مشر زلمکي شازادګي چې سياسي تجربه يې نه لرله او پوځي مشر يې هم بې تجربې وو نو او له احساساتو يې کار اخيست ځکه يې د بابا د سولې وړانديزونه رد کړل او جګړې ته اړ شول.

داسې انګېرل کېږي او ځينې هندوپلوه تاريخپوهانو د بابا د مرستو هڅو ته د يرغل په سترګه ګوري، خو بابا مجبور وو چې نور د افغانانو شتون ته خنډ کېدل نو ځکه يې له وړاندې د هغوى مخنيوى کاوه. هندوستان مېشتي هندوان د يوه ستر ناسمپوهاوي ښکار دي چې د ګوتاما بودايي دين سيمه دوى د خپل سياست او واک سيمه بولي خو دا هېروي چې په هغه زمانه کې دغه دين شريک وو چې اوس د هندويزم په بڼه هندوانو ته ورپاتې دى، د بېلګې په ډول په هغه وخت کې هم د هندوستان له بوتانو تر ټولو ستر بت زموږ په بياميانو کې وو.

د پلم په خبرو او جګړيز حالت کې بابا ته د لوټلو کليمه د مرهټيانو د پوځي مشر لخوا په داسې ځمکه کارول شوې چې هلته دى پردى او بابا د روهيله پښتنو د واک په سيمه کې ولاړ دى. لکه څنګه مو چې مخکې وويل په پلم کې زموږ کلتوري او ټولنيز اړخ تت او پوځي اړخ پياوړى ښودل شوى او هڅه شوې چې مرهټه لښکرې کمې او د بابا ډېرې وښودل شي خو تاريخ بيا بل ډول دى.

خو په پلم کې د ابراهيم خان ګارډي په نوم مسلمان، لوبه چې د مرهټه هندوانو په ګټه توپونه ولي او بابا لښکر ته ستر زيانونه اړول، د نننيو هغو افغانانو او پښتونخوا کې د ځينو پښتنو کړو وړو سره سخت سرخوري، چې د خپلو ګټو او واک لپاره له پرديو يرغلګرو سره د خپلو د وژلو او ځورولو لپاره له هيڅ ناروا درېغ نه کوي.

همدارنګه دا پلم د مغولو له هغه راز څخه پرده پورته کوي چې د ګوډاګيو په توګه دوى په هندوستان کې سيالو ځواکونو کارول،پر تخت يې کېنول او شاته هغوى خپلې موخې ترسره کولې او دوى يوازې سياسي دلالان ول، په ټوليز ډول پلم د غندلو پرځاى د تاريخي زدکړې لپاره کتل ښه دي.

همدارنګه پلم دا هم څرګندوي، لکه نن چې د پاکستان او ايران حکومتونه د افغانانو لپاره ګواښونه دي، په هغه وخت کې هم له ختيځ څخه هندي امپراتورۍ ګواښ وې او له لوېديځ څخه د ايرانيانو لخوا تر يرغلونو لاندې ول، زموږ نيکونو ډېره لږ د ساه اخيستلو او ځان جوړولو واره يا موقع درلوده، موږ بايد له تاريخه زدکړه وکړو او د پرديو ګوډاګيو په غوړو وعدو تېر نه وځو، د خپلواکۍ او ځانبسياينې په برخه کې خپلې هڅې وکړو او ډېر زيار وباسو ترڅو د نورو له ګواښونو ځان وساتو.