Noor Rahman Liwal
په هندوستان کې د افغانستان په اړه د هندوستانيانو ناوړه دريځ او دننه د جنګسالارانو ملاتړ به پښتانه په افغانستان او پاکستان کې د هندوستان او کشمير په اړه د ښاغلي حکمتيار دريځ ته تړي او هغه پياوړى کوي. ترهغو چې د هندوستان دومخيز سياست کې بدلون را نشي سيمه کې سوله نه راځي او ټول به بايلونکي وي.
نور رحمان لېوال
دا ځيني ځيلي/متعصب افغانان چې واک ته رسيدل او په واک کې پاته کيدو لپاره د علم، پوهې او ولسواکۍ پر بنسټ، ډيرى ملګري کولو له لارې مبارزې او عدالت منلو ته يې ملا ماته ده. اوس هم د ببرک کارمل په توګه غواړي چې لومړى خو د امريکايان نه ځي او که ځي نو دوى هندو، چينايي او روسي غلامي ته هم تيار دي چي په واک کې پاته شي خو خپلو افغانانو سره شريک د عدالت او ورورولى پربنسټ خپل حق منلو او د نورو حق ورکولو ته تيار نه دي؟
حل دادى چې موږ افغانان يو بل ته احترام وکړو خپل حق څخه ډېر و نه وغواړو او نه يې ورکړو.
همدارنګه هندوستانى ليکوال ملګرى چې له کلونو سره پېژنو او بيا بيا مې ورته ويلي چې دغه ٢٠ کاله امريکا د افغانانو په اوږه ټوپک ايښي، هندوستان او چين يې پرې ويشتل. خو عجيبه داده چې هندوستان د امريکا ډول ته نڅېده او لا ګډېږي. هندوستان ته پکار ده چې په افغانستان کې د ولسواکۍ پربنسټ د ډيري رايو ته احترام ولري نو د ببرک کارمل په ډول غوښتنو ته به نوبت نه راځي. خو د خواشينۍ خبره داده چې د افغانستان په اړه د هندوستان بهرنى تګلارې تر اوسه د دواوړ هېواد په ګټه ځکه نه ده چې د ببرک کارمل په ډول افغانانو او د جګړې د يو لوري څخه ملاتړ کوي چې دا نه د افغانستان، نه د هندوستان او نه د سيمې په ګټه ده.
خو د لومړي ځل لپاره دغه ليکوال چې د هندوستان په بهرنۍ تګلاره اغيز لري ليکنه کې دا بدلون په نيک پال نيسو چې هندوستان بهرنيو چارو ته سپارښتنه کوي چې بايد افغانستان کې د امريکاينانو د ناوړتياو ښکار نه شي او په ګډون د طالبانو ټولو لوريو سره ښې اړيکې ولري. د هغې ورځې په هيله چې هندوستان بيدار شي او افغانستان کې د ډيري غوښتنو سره خپله بهرنۍ تګلاره برابره کړي دا به په افغانستان او سيمه کې سولې او امن سره مرسته وکړي چې اوس په همدې لور روانه برېښي.
همدارنګه افغانانو، چين او روس ته هم ورته دريځ خپلول دي که امن غواړي، که نه په نوي جګړه کې به د افغانستان خاموش ډيرى بريالى او جګړو کې د ګټو لټوونکو مختور به تورېږي.
نور رحمان لېوال
#نرلېوال
A constructive role of this process will be if the three sides support and sponsor direct negotiation through the Shanghai Cooperation Organization (SCO) between Kabul Government and the armed opposition groups of Taliban, Hekmatyar and Haqani's based in Pakistan. It is critically important that Pakistan and Iran are excluded from these negotiations in order to bring regional stability.
هند د دوستۍ رښتيني کولو په درشل کې
دوه سرى حکومت، مشاورين او د بهرنيو چارو وزارت يې که په ډيپلوماسۍ، د ملت په عزت او درناوي پوهېداى نو بهرنيو ته د غوړمالۍ پرځاى به يې دوه اړخيزو ګټو او درناويو ته د احترام پربنسټ کار کولاى، پر هندوستان کومه نيوکه چې ما د افغانانو مجبورۍ ته په کتو وکړه هغه دوى په ډيپلوماسۍ کولاى، نو خپل مسوليت به يې پرځاى کاوه. خو دوى په پساد، خپلوۍ او انډيوالپالنې سفارتونو سره خپلې چارې پرمخ بايي او ملت په نورو سپکوي، زه وياړم چې خپلې ګټې د ولس له ګټو قرباني کوم، کنه د نيوکو او وړانديزونو پرځاى موږ هم انډيوالۍ کولاى شو.
د هندوستان له حکومته مننه کوو چې زموږ له نيوکو وروسته يې افغانانو ته د ويزو په ورکړه کې د ډېرو اسانتياو راوستلو خبرتيا نن خپره کړې. په دې هيله چې د دوستۍ لا پياوړي کولو لپاره ٢٥٪ ستونزې چې خلکو د دوى د خبرتيا لاندې يادې کړي هم هوارې کړي، تر ټولو ستره ستونزه هندوستان کې له پوليسو سره د راجسټرکېدو ده، هيله ده دې او نورو ستونزو هوارولو ته هم پاملرنه وکړي.
هندوستان حکومت ته زموږ وړانديزونه:
اغلې سوشما سوارج د افغانستان پتمن ولس له اره ولسواک دى او خپلې خپلواکۍ سره بېشانه مينه لري، زموږ د ولس غوڅ ډېرى يا اکثريت د اورپکو، ترهګرۍ او جنګسالارانو پر بډ يا خلاف دى او پخپله خاوره د هر ډول پرديو فوځيانو شتون نه شي زغملاى. دلته جګړې تل د پرديو له راتګ سره پيل شوي.
تاسې د سيمې د يو ستر ولسواک هېواد او د افغانستان دوست په ډول د افغانستان په هکله بايد په خپله تګلاره يا پاليسي بيا غور وکړئ. په کومه تګلاره چې تاسې روان ياست هغه د هند او افغانستان په ګته نه دى.
د مودي ددې خبرې ترشا هغه راز پروت دى چې نړۍ نوره د لويديځ د ترهګرۍ د دومخۍ څخه ستړې شوې، دا چې هندو تنګ شو پوشه چې نور ډېر تنګ شوي.
A third world doctrine is "fight first, then negotiate"..
The reason of my optimism was explained in the following post.
https://www.facebook.com/n.r.liwal/photos/a.397255503717515.1073741828.378043225638743/516902881752776/?type=3
هند چې له افغانستان سره د دوستۍ ټټر کله هم وهلى پايلې يې د افغانانو او هندوستانيانو په ګټه نه وې، ځکه دوى د عدالت پرځاى دلته د ځبرځواک ملګرتيا کوي، د شوروي اتحاد د يرغل پر وخت دوى د هغو ملاتړ کاوه او پايلې يې دېرش کلنه جګړه شوه. اوس د متحده ايالاتو د يرغل ملګرتيا کوي او په افغانستان کې د هغوى ناوړه ملګرو سره ژوره همکاري لري چې پايلې يې د افغانستان، هندوستان او سيمې لپاره ترهغه کړکېچنې دي.
د دوى دوستي هم داسې ده چې مه يې ترې غواړه او مه يې ورسره کوه، وامې ورېدل "هند ادعا کوي چې پاکستاني ترهګر په افغان پاسپورټونو د هند خاورې ته ننوځي"، هسې د خندا خبره خو داده چې هند او پاکستان ٣٣٢٣ کيلوميټره شريکه پوله لري، د خلکو ژبې، رنګ، کلتور او ډېرې ناولتياوې يې سره ورته دي، چې هغه له افغانانو سره هيڅ اړخ نه لګوي، نو پاکستانيان څه اړتيا لري چې افغان
پاسپورټ وکاروي؟ وايي چې دروند به دې دروند سپک به دې سپک کړي، خو دوى په دغو پلمو غواړي هغه يو نيم افغان چې د اړتيا پر بنسټ هند ته سفر کول غواړي له ستونزو سره لاس او ګريوان کړي او په ويزې ترې رشوت واخلي. ماته دا د هند په سفارت کې د رشوت لپاره ډنډوره ښکاري، هندي چارواکي بايد د سفارت عمله بدله کړي ځکه دوى په دوستي او دښمني نه پوهېږي.
يو کس راته ويل چې د هند سفارت په کابل کې ټليفون او برېښناليک ته هيڅ ځواب نه وايي. له سفير څخه چا پوښتنه کړې وه چې په افغانستان کې سل نامتو کاروباري کمپنۍ پېژني، هغه ورته د جنګسالارنو نومونه اخيستي و.
نژدې وخت کې يو کس ډېر مهم سوداګريز کانفرانس ته سفر درلود، دوى ورڅخه ډېر رسمي اسناد او ٦٠ ورځې د چاڼولو وخت وغوښتو چې له هندوستانه به راځي. بل يو ناروغ چې ډېر ځلې هندوستان ته د درملنې لپاره تللى و او يو خپلوان يې په سفارت کې دنده ترسره کوله ورڅخه په رډه رشوت غوښت چې ويزه ورکړي کنه د وېزې تورليسټ ته يې اچوي. د هند دوستي که موږ سره د بلچا په دښمنۍ ولاړه وي نو دا دروغجنه دوستي ده، خوار شئ په دې دوستي.
يادونه: روږدو مريانو ته چې د خپلواکۍ لارې ښيې دوى يې د څان او بادار توهين ګڼي. د هندوستان، ناټو او لوېديځ ناولتياوې بربنډول د ناولي پاکستان او د هغه د غلامانو ملګرتيا نده.
د پانيپت جګرې ته هغه وخت لاره هواره شوه چې کله په ١٧٥٨م کال کې مرهټيانو اټک او پېښور باندې بريد وکړ او د اټک او پېښور کلاوې يې ونيولې، نو مې ورته وويل چې د جګړې پيل مرهټيانو کړى، مرهټيانو د پښتنو په خاوره اټک او پېښور کې څه کول؟ سړى بې ځوابه شو، نو مې ورغبرګه کړه چې له دې څرګنده شوه چې بابا کله هم پر هندوستان يرغل ندى کړى او د خپلې سيمې ساتلو او په هندوستان کې يې د خپلو ملګرو مرسته کړې چې نن هم هېوادونه يو بل سره ورته مرستې کوي.
هغه وخت کې چې مرهټيانو اټک او پېښور ونيول او هندي روهيلا پښتانه يې وګواښل هغوى بابا څخه مرسته وغوښته نو بابا مجبور شو چې له مرهټيانو خپله خاوره، ولس او ملګري وژغوري . په پښتونخوا کې پښتانه خيلونه او هندوستان کې روهيلا پښتانه د مغولو ترګواښونو لاندې وو او مغولو ډېر تنګ کړي وو، لکه نن چې له پاکستانيانو تنګ دي، بابا پرته له جګړې پېښور او شاوخوا سيمو پښتانه د خپلې امپراتورۍ په مرسته له مغولو وژغورل.
د پلم ننداره پيل شوه، د مرهټيانو ژوند او ځواک ډېر رنګين، برابر، له مينې او خونده ډک ښودل کېده، خو افغان لورى تت، له کورنيو ستونزو ډک، شخړيز او نرځواکي لاندې ښودل کېده، د پلم په خبرو کې څرګنده شوه چې له نندارې وړاندې ما مرهټه نندارچي ته ويلي وو، بابا له مرهټيانو سره سولې او جوړجاړي ته تيار وو خو د مرهټيانو د پوځ مشر زلمکي شازادګي چې سياسي تجربه يې نه لرله او پوځي مشر يې هم بې تجربې وو نو او له احساساتو يې کار اخيست ځکه يې د بابا د سولې وړانديزونه رد کړل او جګړې ته اړ شول.
داسې انګېرل کېږي او ځينې هندوپلوه تاريخپوهانو د بابا د مرستو هڅو ته د يرغل په سترګه ګوري، خو بابا مجبور وو چې نور د افغانانو شتون ته خنډ کېدل نو ځکه يې له وړاندې د هغوى مخنيوى کاوه. هندوستان مېشتي هندوان د يوه ستر ناسمپوهاوي ښکار دي چې د ګوتاما بودايي دين سيمه دوى د خپل سياست او واک سيمه بولي خو دا هېروي چې په هغه زمانه کې دغه دين شريک وو چې اوس د هندويزم په بڼه هندوانو ته ورپاتې دى، د بېلګې په ډول په هغه وخت کې هم د هندوستان له بوتانو تر ټولو ستر بت زموږ په بياميانو کې وو.
د پلم په خبرو او جګړيز حالت کې بابا ته د لوټلو کليمه د مرهټيانو د پوځي مشر لخوا په داسې ځمکه کارول شوې چې هلته دى پردى او بابا د روهيله پښتنو د واک په سيمه کې ولاړ دى. لکه څنګه مو چې مخکې وويل په پلم کې زموږ کلتوري او ټولنيز اړخ تت او پوځي اړخ پياوړى ښودل شوى او هڅه شوې چې مرهټه لښکرې کمې او د بابا ډېرې وښودل شي خو تاريخ بيا بل ډول دى.
خو په پلم کې د ابراهيم خان ګارډي په نوم مسلمان، لوبه چې د مرهټه هندوانو په ګټه توپونه ولي او بابا لښکر ته ستر زيانونه اړول، د نننيو هغو افغانانو او پښتونخوا کې د ځينو پښتنو کړو وړو سره سخت سرخوري، چې د خپلو ګټو او واک لپاره له پرديو يرغلګرو سره د خپلو د وژلو او ځورولو لپاره له هيڅ ناروا درېغ نه کوي.
همدارنګه دا پلم د مغولو له هغه راز څخه پرده پورته کوي چې د ګوډاګيو په توګه دوى په هندوستان کې سيالو ځواکونو کارول،پر تخت يې کېنول او شاته هغوى خپلې موخې ترسره کولې او دوى يوازې سياسي دلالان ول، په ټوليز ډول پلم د غندلو پرځاى د تاريخي زدکړې لپاره کتل ښه دي.
همدارنګه پلم دا هم څرګندوي، لکه نن چې د پاکستان او ايران حکومتونه د افغانانو لپاره ګواښونه دي، په هغه وخت کې هم له ختيځ څخه هندي امپراتورۍ ګواښ وې او له لوېديځ څخه د ايرانيانو لخوا تر يرغلونو لاندې ول، زموږ نيکونو ډېره لږ د ساه اخيستلو او ځان جوړولو واره يا موقع درلوده، موږ بايد له تاريخه زدکړه وکړو او د پرديو ګوډاګيو په غوړو وعدو تېر نه وځو، د خپلواکۍ او ځانبسياينې په برخه کې خپلې هڅې وکړو او ډېر زيار وباسو ترڅو د نورو له ګواښونو ځان وساتو.